Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesi, Soğuk Savaş'tan bu yana ordularını azaltan Avrupa ülkelerinin zorunlu askerlik konusunu yeniden değerlendirmesine neden oldu.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından Avrupa'da zorunlu askerlik tartışması yeniden gündeme geldi. Pek çok Avrupa ülkesi zorunlu askerliğin ulusal güvenliklerini destekleyip destekleyemeyeceğini yeniden değerlendiriyor.
19. ve 20. yüzyıllarda Avrupa orduları büyük ölçüde erkeklerin zorunlu askerliğine dayanıyordu. Ancak Soğuk Savaş sonrasında bu orduların boyutları sistematik olarak küçültüldü.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), Batı Avrupa ülkelerinin askeri harcamalarının gayri safi yurt içi hasılalarının ortalama yüzde 2,4'ünü oluşturduğunu, bu dönemde ise bu oranın yüzde 1,6 olduğunu belirtiyor.
1990'da yalnızca Batı Almanya'nın 215 taburu vardı. Ancak 2023 yılına gelindiğinde, Almanya'nın yeniden birleşmesine rağmen tabur sayısı %84 gibi şaşırtıcı bir düşüşle 31'e düştü.
İtalya ve İngiltere'de de benzer düşüşler görüldü. İtalyan taburlarının sayısı %67 oranında azalırken, İngiliz taburlarının sayısı neredeyse yarı yarıya azaldı.
Avrupa'da büyük çaplı çatışma döneminin sona erdiği, yerini göreceli barış ve istikrar dönemine bıraktığı varsayılmıştı.
Ancak son dönemde yaşanan jeopolitik gelişmeler, özellikle de Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesi, Avrupa'nın güvenliğinin yeniden değerlendirilmesini zorunlu kıldı. Savunma bütçeleri küçüldükçe, Avrupa ülkelerinin ordularının geleneksel tehditlere karşı hazırlık ve müdahale yetenekleri sorgulanmaya başlandı.
Avrupalı politika analistleri ve bazı hükümetler, bölgesel güvenlik ve savunma konularındaki statükonun artık sürdürülebilir olmadığını giderek daha fazla kabul ederken, zorunlu askerlik hizmetinin yeniden uygulamaya konması konusunda görüşler farklılaşıyor.
Letonya ve Litvanya gibi Doğu Avrupa ülkelerinde zorunlu askerlik uygulamasının yeniden başlatılmasının ardından bu fikir Batı Avrupa'da da ilgi görmeye başladı.
Almanya, 1956'da zorunlu askerlik hizmetini uygulamaya koydu ve 18 yaşını doldurmuş erkeklerin bir yıl boyunca askerlik yapmasını zorunlu kıldı. Kemer sıkma tedbirleri kapsamında zorunlu askerlik hizmeti 2011 yılında kademeli olarak azaltılmış ve tamamen kaldırılmıştır. Ancak son dönemde bazı zorunlu askerlik uygulamaları yeniden tartışma konusu olmaya başladı.
Alman Yedek Askerler Derneği Başkanı Patrick Sensburg, Euronews'e ülkenin gençlere bir yıl zorunlu askerlik hizmeti getirmesi gerektiğini söyledi.
Sensburg, “Almanya'nın güçlü bir genel savunmaya ve buna bağlı olarak ciddi ve inandırıcı bir caydırıcılığın sürdürülebilirliğine ihtiyacı var” dedi. “Burada söz konusu olan, eski zorunlu askerliğin geri dönüşünden ziyade, sivil ve askeri savunmanın her düzeyini içeren geniş ve genel (ordu) hizmetidir” diye ekledi.
Bu modelin yedek asker sayısını artıracağını, orduya daha hızlı konuşlanma imkanı sağlayacağını ve dolayısıyla olası saldırılara karşı caydırıcılığı artıracağını vurguladı.
Sensburg, zorunlu askerliğin yeniden başlatılmasının maliyetleri artıracağını söyledi ancak hareketsizliğin Alman ordusuna daha da pahalıya mal olacağını savundu.
Uzun yıllar boyunca Avrupa ülkelerinin orduları, gelecekteki çatışmaların önemli ölçüde ileri teknolojiye bağlı olacağı varsayımıyla faaliyet gösterdi.
RAND Europe'un savunma iş gücünü ve askeri topluluk araştırma portföyünü yöneten Linda Slapakova, ulusal askerlik hizmetinin yeniden başlatılmasının karmaşıklığını vurguladı.
Slapakova euronews'e şunları söyledi: “Rusya'nın Ukrayna'yı işgali kesinlikle daha fazla ülkenin askeri kapasitelerini güçlendirmenin zorunlu askerlik veya vatani hizmet gibi yeni yollarını düşünmesine neden oldu.”
Ancak ulusal hizmetlerin büyük farklılıklar gösterdiğine ve her zaman tüm gençler için zorunlu askerlik hizmetini kapsamadığına da dikkat çekti.
Avusturya gibi bazı ülkeler gençlere askerlik ve sivil hizmet arasında seçim yapma olanağı sunuyor. Bu model, zorunlu askerlik hizmetinin sosyal ve politik sonuçlarından tedirgin olan ülkeler için daha uygulanabilir olabilir.
Hangi Avrupa ülkeleri zorunlu askerliği sürdürüyor?
Letonya, Litvanya ve İsveç son yıllarda zorunlu askerlik hizmetini yeniden getiren ülkeler arasında yer alıyor.
Kıbrıs, Yunanistan, Türkiye, Avusturya, İsviçre, Danimarka, Estonya, Finlandiya ve Norveç zorunlu askerliği hiçbir zaman kaldırmayan ülkelerdir.
Norveç ve İsveç, askerlik hizmetine adayların motivasyon ve niteliklerine göre seçildiği, zorunlu askerlik adı verilen bir sistemi uygulamaya koydu.
Hollanda ve Almanya'daki yetkililer “İsveç modeline” hayran olduklarını belirterek, benzer bir zorunlu hizmet biçimini hayata geçirmek istediklerini söyledi.
Avrupalılar ülkeleri için savaşmaya istekli mi?
Ancak tüm bu tartışma aynı zamanda Avrupalı vatandaşların aslında hangi politikaları kabul etmeye istekli olduğu sorusunu da gündeme getiriyor.
Zorunlu askerlik konusundaki tartışma, günümüz toplumunda askerlik hizmetinin rolüne ilişkin daha geniş soruları yansıtıyor. Araştırma firması Gallup tarafından yakın zamanda yapılan bir anket, Avrupa Birliği (AB) vatandaşlarının yalnızca %32'sinin savaş durumunda ülkelerini savunmaya istekli olacağını ortaya çıkardı.
Slapakova, “Zorunlu askerlik işe alma sorunlarının çözümüne yardımcı olsa bile, birçok ülkede kutuplaşmayı artıracak, sosyal/politik tepkiye veya huzursuzluğa neden olacak ve elde edilebilecek daha geniş güvenlik faydalarını baltalayacak kadar sosyal ve politik açıdan bölücü olabilir” dedi. .
Bazı ülkeler ulusal hizmeti sosyal uyum ve dayanıklılığı güçlendirmeye yönelik bir araç olarak görse de Slapakova, bu etkileri ölçmenin zor olduğunu belirterek, bireysel kültürlere sahip ve ulusal güvenliğe kolektif yaklaşım geleneği düşük olan ülkelerin ulusal hizmeti etkili bir şekilde uygulama konusunda zorluklar yaşayabileceğini öne sürdü. yükümlülük. kısa süreli askerlik.