20 milyona yakın kayıtlı seçmenin bulunduğu Özbekistan’da yeni anayasanın kabul edilmesinin ardından bugün yapılacak ilk genel seçimlerde Yasama Meclisi, Parlamento alt meclisi ile il ve ilçe belediye meclislerinin üyeleri belirlenecek. .
Ulusal Yükseliş Demokrat Partisi, Halkın Demokrat Partisi, Liberal Demokrat Parti, Sosyal Demokrat “Adalet” Partisi ve ‘Ekoloji Partisi’nden toplam 875 aday 150 sandalye için yarışacak.
Buna göre seçimlerde nispi nispi seçim sistemine göre seçilecek 75 milletvekili için 500 aday, 75 bölgenin çoğunlukçu seçim sistemine göre belirlenecek 75 milletvekili için ise 375 aday yarışacak.
Milletvekili adaylarının yüzde 99,3’ünün mezun olduğu bu seçimlerde toplam aday sayısının yüzde 44,7’sine tekabül eden 391 kadın aday milletvekili için yarışacak.
En genç adayın 25 yaşında olduğu seçimlerde adayların yaş ortalaması 47,2 olurken, adayların yüzde 44,2’si 45 yaşına kadar, yüzde 44,3’ü ise 45-60 yaş aralığındaki adaylardan oluşuyor.
Adayların ilk sırada belirttiği meslekler arasında yüzde 27,9 ile öğretmen, yüzde 20,2 ile ekonomistler, yüzde 18,4 ile girişimciler, yüzde 16,5 ile avukatlar, yüzde 9,1 ile doktorlar ve yüzde 7,9 ile mühendisler yer aldı.
Seçmenler ülke genelinde bulunan 10 bin 717 sandıkta oy kullanabilecek.
Ülkede yaklaşık 20 milyon kayıtlı seçmen, 150 seçim bölgesinde bulunan 10 bin 717 sandıkta oy kullanabilecek.
Yurt dışındaki Özbek vatandaşları da, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 39 yabancı ülkedeki Özbekistan’ın diplomatik temsilciliklerinde kurulan 56 sandıkta oy kullanabilecek.
Seçimler Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Dünya Seçim Organları Birliği (DSOB), Şangay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ), İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) dahil olmak üzere 50’den fazla ülke tarafından gerçekleştirildi. ) ), Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ve Türk Devletleri Örgütü izleyecek.
Seçimlerde en çok oyu alan parti başbakan adayını belirleyecek
Başkanlık sistemiyle yönetilen Özbekistan’da parlamento, Yasama Meclisi ve Senato’dan oluşuyor. Ülke parlamentosunun alt meclisi olan ve daimi olarak görev yapan Yasama Meclisi 150 üyeden oluşurken, üst meclis olan ve üç ayda bir toplanan Senato ise 65 üyeden oluşuyor.
İl meclislerine seçilenler, gelecek ay yapılacak toplantılarda bölgelerini Senato’da temsil edecek senatörleri seçecek. Senato’da ülkenin 14 bölgesinin her biri 4 senatörle temsil edilecek ve 9 senatör cumhurbaşkanı tarafından atanacak.
Yeni uygulamaya göre partiye mensup olmayan milletvekilleri de milletvekili aday listesine alınabilecek.
Seçimlerde en çok oyu alan parti, başbakan adayını aday gösterme ve cumhurbaşkanının onayına sunma hakkına sahip olacak.
Ülkede ilk kez bu seçimlerde yürürlüğe giren seçim kanununa göre, Yasama Meclisi seçimleri çoğunluk ve nispi temsil sistemine göre yapılıyor.
Özbekistan’da şu ana kadar çoğunlukçu seçim sistemi uygulanıyor olsa da, seçim bölgesinde oyların çoğunluğunu alan adayların seçilmiş sayıldığı, tüm adayların ülkedeki siyasi partileri temsil etmesi gerekiyordu.
Yasama Meclisi tarafından 31 Ekim 2023’te kabul edilen “çoğunluk ve nispi orantılı temsil” sistemine geçişe ilişkin kanun, 24 Kasım 2023’te Senato tarafından onaylanarak Aralık ayında Cumhurbaşkanı Shavkat Mirziyoyev tarafından imzalanarak yürürlüğe girdi. 2023.
Özbekistan’da Aralık 2019’da yapılan son parlamento seçimlerinde Liberal Demokrat Parti 53 sandalye, Ulusal Diriliş Demokrat Partisi 36 sandalye, Sosyal Demokrat “Adalet” Partisi 24 sandalye, Halkın Demokrat Partisi 22 sandalye ve Özbekistan Ekoloji Partisi ise 22 sandalye elde etti. 15 koltuk. 150 sandalyeli Yasama Meclisindeki sandalyeler.