Uzun yıllardır çevre ve iklim değişikliği politikaları uygulayan ve kömürden uzaklaşan Avrupa ülkeleri, Rusya-Ukrayna savaşı ve Rusya’dan doğalgaz akışının kesilmesi nedeniyle bu yaklaşımını değiştirmek zorunda kaldı.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) yıllık “Kömür 2022” raporuna göre, 2022 yılında küresel kömür tüketimi bir önceki yıla göre yüzde 1,2 artarken, AB’de artış yüzde 6,5’e ulaştı.
AB ülkelerinin 2021 yılında 449 milyon ton olan kömür tüketimi, 2022 yılında 478 milyon tona ulaştı. Bu büyüme, elektrik üretiminde kullanılan kömüre olan talebin artmasından kaynaklandı.
AB ülkelerinde 2021 yılında 332 milyon ton olan toplam kömür üretimi, 2022 yılında yüzde 7,3 artışla 357 milyon tona yükseldi.
1990 yılında AB’de elektrik üretiminin yüzde 40’ını sağlayan termik santrallerin payı son 30 yılda düşüş trendine girdi. Elektrik üretiminde kömürün payı 2020’de yüzde 13’e geriledi.
Savaştan önce, 2030 yılına kadar Avrupa’daki 324 termik santralin kabaca yarısının tamamen kapatılması için hazırlıklar yapılıyordu.
Bruegel düşünce kuruluşuna göre AB ülkeleri ve İngiltere’deki kömür yakıtlı elektrik santrallerinden elektrik üretimi 2015 ile 2020 arasında yüzde 40 azaldı.
Almanya, Fransa, İngiltere, Hollanda, İspanya, İtalya, Yunanistan, Macaristan, Avusturya gibi ülkeler kömürlü termik santrallerin ömrünü uzatmak, kapatılan santralleri yeniden devreye almak ve mevcut üretimi artırmak için adımlar attı.
Almanya
Almanya daha önce 2038’de kömür santrallerini kapatmayı planladığını açıklamış ve 2021’de bazı santral operatörleriyle anlaşma yaparak bu tarihi 2030’a ertelemişti.
Kömür kullanımının sona erdirilmesi için hedef tarihin 2038’den 2030’a kısaltılması, geçen yıl Alman koalisyon hükümetinin en önemli kampanya vaatleri arasındaydı.
Rusya-Ukrayna savaşının Avrupa’da bir enerji krizi başlatmasının ardından, Rusya’dan doğal gaza erişim sağlayamayan Almanya, alternatif enerji kaynaklarını güvence altına almak için çalışırken yerli kömür endüstrisine dönmeye karar verdi.
Alman hükümeti, Ukrayna’daki savaşın ardından Rusya’ya bağımlılığı azaltmak için daha önce kapatacağını duyurduğu kömürlü termik santralleri kullanmaya devam etme kararı aldı.
Alman hükümeti, bazı kömürle çalışan elektrik santrallerini şebekeye yeniden bağlamak için adımlar atarak kapatılacak olan bazı santrallerin ömrünü uzattı.
Bu kapsamda Almanya, üretim kapasitesi 6 gigawatt saatin üzerinde olan kömürlü termik santralleri acil durum rezervi olarak tutma kararı aldı.
Alman enerji şirketi RWE, Neurath ve NiederauBem’deki 3 linyit ünitesini yeniden açacağını duyurdu.
Fransa
Fransız devletinin talebi üzerine ülkenin elektrik üretim ve dağıtım şirketi GazelEnerji, Moselle termik santralini yeniden işletmeye aldı. Toplam 600 megavat saat elektrik üretim kapasitesine sahip olan santral, yaşanan enerji krizi nedeniyle bir süre daha çalışmaya devam edecek.
İtalya
İtalya’da hükümet, 2025’te kapanması beklenen 6 kömürlü termik santralin kapanışını ertelemeye ve acil bir durumda kapatılan bir santrali yeniden açmaya hazırlanıyordu.
ispanya
İspanya’da enerji şirketi Endesa’dan kömürle çalışan As Portes tesisinin kapatılmasını ertelemesi istendi.
İngiltere
Birleşik Krallık, kömürle çalışan bazı elektrik santrallerinin çalışma saatlerini uzattı.
Drax ve EDF ile 2 farklı kömürlü termik santralin işletme sürelerinin uzatılmasına yönelik sözleşmeler imzalanmıştır.
Hükümet ile Uniper arasında, 2022’de kapanacak olan Ratcliffe kömür yakıtlı elektrik santralinin çalışmaya devam edeceği konusunda da bir anlaşmaya varıldı.
Avrupa’daki enerji krizi, geçmişte İngiltere’deki çevresel tepki nedeniyle ertelenen kömür yatırımını ve kömüre erişimi değiştirdi.
İngiltere ayrıca 30 yıl sonra ilk kez yeni bir kömür madeni projesini onayladı. Ülkenin kuzeybatısındaki Cumbria bölgesinde projeden üretilecek madenin elektrik değil çelik üretiminde kullanılacağı belirtildi.
Polonya
AB’nin en büyük kömür üreticilerinden ve tüketicilerinden biri olan Polonya, temiz enerjiye geçmeyi planlasa da Rusya-Ukrayna savaşından sonra kömür tüketimini artırdı.
Rusya’dan doğal gaz ve kömür alımını durduran Polonya, Kolombiya, Kazakistan, Güney Afrika, Avustralya ve Endonezya’dan kömür ithalatını artırdı.
Hükümet, evlerin ısıtılmasında linyit kullanımına yönelik yasağın kaldırılmasına karar verirken, madenlerden termik kömür üretiminin artırılmasına karar verildi.
Avusturya
Avusturya’da hükümet, Verbund’dan 2020’de kapanan kömürle çalışan bir elektrik santralini arz kesintisi veya kesintisi durumunda tekrar kullanıma hazır hale getirmesini istedi.
Danimarka
Ülkedeki elektrik arz güvenliğine geçici olarak katkı sağlamak amacıyla 2’si kömürlü olmak üzere 3 santralin planlanan kapanış tarihlerinin ertelenmesine karar verildi.
Yunanistan
Hükümet, linyit üretimini yüzde 50 artırmaya karar verdi. Mevcut enerji krizi nedeniyle 7 kömürlü termik santralin planlanandan daha uzun süre çalışır durumda tutulmasına karar verildi.
Macaristan
Hükümet, 2025 yılına kadar kömürden aşamalı olarak çıkma taahhüdünden vazgeçti.
Kömür madenciliğinin artırılmasına ve Matra’daki çevrimdışı linyit santralinin restore edilmesine karar verildi.
Hollanda
Hollanda, geçmişte kapasitelerinin yüzde 35’inden daha azında çalışmak zorunda olan kömür yakıtlı elektrik santrallerinin üretimine ilişkin sınırları kaldırdı. Ülkede kömüre dayalı termik santrallerin tam kapasite ile üretim yapmasına izin verildi.
Romanya
Romanya’da 2022 yılı sonunda devre dışı bırakılacak olan Rovinari ve Turceni termik santral ünitelerinin kapatılması ertelenirken, hükümet kömürden aşamalı olarak vazgeçme taahhüdünden geri adım attı.
